Το Ζήτημα
Η δεινή οικονομική κρίση προκαλεί σε πάρα πολλούς συνανθρώπους μας αδυναμία να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις. Από την άλλη για την αναζήτηση των χρημάτων τους οι διαφόρων ειδών δανειστές, είτε πρόκειται επιχειρήσεις (λ.χ. τράπεζες, εταιρείες τηλεπικοινωνιών) είτε για φυσικά πρόσωπα, καταφεύγουν σε εταιρείες ενημέρωσης ή, κατά το λαϊκότερο, σε εισπρακτικές εταιρείες, αναθέτοντάς τους την εντολή να ενημερώνουν τους οφειλέτες για την ανάγκη εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών τους. Εντούτοις, είναι συχνό το φαινόμενο τέτοιες εταιρείες να παραβιάζουν τον νόμο, ακολουθώντας άκρως πιεστικές και προσβλητικές πρακτικές σε βάρος οφειλετών. Είναι λοιπόν εξαιρετικά σημαντικό να γνωρίζουμε τα δικαιώματά μας απέναντι σε τέτοιες πρακτικές των εισπρακτικών εταιρειών, ώστε να μπορούμε να προστατευτούμε από αυτές με αποτελεσματικό τρόπο.
Ορισμός
Ως εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών για ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις ορίζονται στον νόμο οι «κεφαλαιουχικές εταιρίες που έχουν ως αποκλειστικό καταστατικό σκοπό την εξώδικη ενημέρωση οφειλετών για την ύπαρξη ληξιπρόθεσμων και απαιτητών χρηματικών οφειλών τους έναντι δανειστών, πριν από τη διενέργεια δικαστικών πράξεων και το στάδιο έναρξης της αναγκαστικής εκτέλεσης, που προέρχονται από συμβάσεις πίστωσης και εγγύησης και νόμιμες εμπορικές συναλλαγές, όπως αγορές αγαθών, παροχή υπηρεσιών, χορήγηση δανείων, εγγυήσεων και πιστώσεων, χρήση πιστωτικών καρτών, καθώς και τη διαπραγμάτευση του χρόνου, του τρόπου και των λοιπών όρων αποπληρωμής των οφειλών, κατ` εντολή και για λογαριασμό των δανειστών, σύμφωνα με τις αρχές του άρθρου 4 του παρόντος» (άρθρο 3 § 3 Ν. 3758/2009).
Νομικό Πλαίσιο
Η ισχύουσα νομοθεσία επιτρέπει την παροχή υπηρεσιών ενημέρωσης οφειλετών με σκοπό το κέρδος, θεσπίζει όμως αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις για την άσκηση μίας τέτοιας δραστηριότητας. Οι βασικοί κανόνες ρύθμισης των εισπρακτικών εταιρειών βρίσκονται στα άρθρα 1 – 12 του Ν. 3758/2009 (στο εξής ο «Νόμος»). Επιπλέον, τον Ιούλιο διεξήχθη δημόσια διαβούλευση για την τροποποίηση του νόμου με ρυθμίσεις βελτιωμένης προστασίας για τους οφειλέτες, με βάση την οποία εξεδόθη ο Ν. 4038/2012, το άρθρο 36 του οποίου τροποποιεί το υπάρχον νομικό πλαίσιο.
Για τα ζητήματα (α) διαβίβασης από τους δανειστές στις εισπρακτικές προσωπικών δεδομένων των οφειλετών, (β) καταγραφής τηλεφωνικών συνδιαλέξεων, (γ) σύστασης και γνωστοποίησης των αντίστοιχων αρχείων και (δ) τήρησης των αναγκαίων μέτρων ασφαλείας εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις των νόμων 2472/1997 και 3471/2006.
Έννομες Υποχρεώσεις των Εταιρειών Ενημέρωσης
Για την έναρξη των εργασιών τους στην αρμόδια ΔΟΥ οι εισπρακτικές εταιρείες υποχρεούνται πρώτα σε εγγραφή στο σχετικό μητρώο της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή, το οποίο είναι διαθέσιμο ηλεκτρονικά σε κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη. Απαγορεύεται δε με απειλή σοβαρότατου προστίμου σε οποιονδήποτε δανειστή η ανάθεση εντολών ενημέρωσης οφειλετών σε εταιρείες, που δεν είναι εγγεγραμμένες στο παραπάνω μητρώο καθώς και σε δικηγόρους ή δικηγορικές εταιρείες (άρθρα 4 § 2, 7 και 9 § 3 του νόμου). Επιπλέον, απαγορεύεται η είσπραξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών από τις ίδιες τις εισπρακτικές καθώς και η οποιαδήποτε περαιτέρω οικονομική επιβάρυνση του οφειλέτη εξαιτίας της ανάθεσης ενημέρωσής του σε αυτές (άρθρο 4 § 3 και 7 του νόμου).
Κατά την ενημέρωση του οφειλέτη οι εισπρακτικές υποχρεούνται :
Να τηρούν τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας περί προστασίας του καταναλωτή, περί προστασίας της ιδιωτικής ζωής, του τραπεζικού απορρήτου, της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών (άρθρο 2 του νόμου).
Να σέβονται τις αρχές της επαγγελματικής δεοντολογίας, της ευπρέπειας, της συναλλακτικής ευθύτητας, της ειλικρίνειας κατά την επικοινωνία, της διαφάνειας, του σεβασμού της προσωπικότητας, της ιδιωτικής ζωής, της υγείας, της ασφάλειας, του τραπεζικού απορρήτου και της συμβατικής και οικονομικής ελευθερίας (άρθρο 4 § 1του νόμου).
Να διαθέτουν εμφανή τον αριθμό προέλευσης κλήσης, να παρέχουν πλήρη και σαφή ενημέρωση στους οφειλέτες, τόσο για το ονοματεπώνυμο του καλούντος υπαλλήλου και την ιδιότητα του, όσο και για τον αριθμό Μητρώου της Εταιρείας. Δεν επιτρέπεται επίσης να αντιποιούνται με οποιονδήποτε τρόπο κατά την επικοινωνία τους με τους οφειλέτες την επωνυμία ή το διακριτικό τίτλο των δανειστών - εντολέων τους (άρθρο 6 § 2 του νόμου).
Να τηρούν ηλεκτρονικό αρχείο στο οποίο καταγράφονται τα στοιχεία όλων των τηλεφωνικών επικοινωνιών προς τον οφειλέτη, και ειδικότερα η ημερομηνία, η ώρα και η οφειλή για την οποία έγινε η επικοινωνία. Κατά την έναρξη της επικοινωνίας ο οφειλέτης θα πρέπει να ενημερώνεται για την καταγραφή των ανωτέρω στοιχείων και τη διάρκεια τήρησής τους καθώς και ότι η καταγραφή γίνεται για τη διασφάλιση των δικών του δικαιωμάτων. Τα στοιχεία αυτά καταστρέφονται μετά την πάροδο ενός έτους από την τελευταία επικοινωνία (άρθρο 6 § 7 του νόμου).
Να παρέχουν, μετά από αίτηση του οφειλέτη ή μετά από αίτημα της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή για την άσκηση των αρμοδιοτήτων της, εντός δέκα ημερών και χωρίς επιβάρυνση αντίγραφο με τα στοιχεία των τηλεφωνικών επικοινωνιών που αφορούν στο συγκεκριμένο οφειλέτη (άρθρα 6 § 7 και 8 § 2 του νόμου). Ο οφειλέτης μπορεί επίσης να αιτείται χωρίς χρέωση από τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους και να λαμβάνει εντός δέκα ημερών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης κατάσταση με τα συναφή δεδομένα κίνησης των τηλεφωνικών συνδέσεων, καθώς και τα αναγνωριστικά στοιχεία της ταυτότητας του συνδρομητή της τηλεφωνικής σύνδεσης από την οποία πραγματοποιήθηκε η επικοινωνία με τον οφειλέτη προκειμένου να ελεγχθεί καταγγελία για παραβίαση των διατάξεων του Ν. 3758/2009 (άρθρο 6 § 8 του νόμου).
Απαγορεύεται ρητά από τον νόμο (άρθρο 5) στις εισπρακτικές να προβαίνουν σε αθέμιτες και παραπλανητικές πρακτικές προς τους οφειλέτες, όπως είναι κυρίως :
Η άσκηση σωματικής βίας, ψυχολογικής πίεσης περί διακινδύνευσης του επαγγέλματος, των περιουσιακών στοιχείων ή της ζωής του οφειλέτη ή των οικείων του.
Η επίδειξη προσβλητικής συμπεριφοράς ή η χρήση προσβλητικών εκφράσεων εναντίον του οφειλέτη ή και των οικείων του.
Η δυσφήμιση ή η απειλή δυσφήμισης του οφειλέτη στο οικογενειακό ή εργασιακό περιβάλλον του.
Η εκμετάλλευση περιστάσεων αντικειμενικής αδυναμίας του οφειλέτη.
Η απειλή λήψης μη νόμιμου μέτρου σε βάρος του.
Η παραπλανητική πληροφόρηση του οφειλέτη.
Οι κατ` οίκον ή στο χώρο εργασίας του οφειλέτη επισκέψεις, καθώς και οι επισκέψεις σε άλλους χώρους αυστηρώς προσωπικούς, όπως νοσοκομεία.
Η όχληση των οικείων προσώπων του.
Τέλος, εξαιρετικά σημαντικές είναι οι προστατευτικές ρυθμίσεις του νόμου με βάση τις οποίες (α) η επικοινωνία με τον οφειλέτη πρέπει να γίνεται δέκα ημέρες αφότου η οφειλή κατέστη ληξιπρόθεσμη, (β) με συχνότητα οχλήσεων όχι πέραν της μίας ανά δεύτερη ημέρα και κατά τις εργάσιμες ημέρες και ώρες 09:00 με 20:00 και (γ) η τηλεφωνική επικοινωνία στο χώρο εργασίας του οφειλέτη δεν επιτρέπεται παρά μόνο εφόσον ο συγκεκριμένος τηλεφωνικός αριθμός έχει δηλωθεί ως μοναδικός αριθμός επικοινωνίας από τον τελευταίο (άρθρο 4 § 4).
Έννομες Υποχρεώσεις των Δανειστών
Όπως αναφέρθηκε, οι δανειστές δεν επιτρέπεται να αναθέτουν εντολές ενημέρωσης οφειλετών σε εταιρείες, που δεν είναι εγγεγραμμένες στο σχετικό μητρώο της ΓΓΚ καθώς και σε δικηγόρους ή δικηγορικές εταιρείες (άρθρα 4 § 2, 7 και 9 § 3 του νόμου). Επιπλέον, απαγορεύεται να εκχωρούν σε τρίτους, όπως λόγου χάρη στις ίδιες τις εισπρακτικές, τις απαιτήσεις τους έναντι των οφειλετών (άρθρο 1 του νόμου). Για τυχόν παράβαση των ανωτέρω δύναται να τους επιβληθεί υψηλό πρόστιμο από τον Υπουργό Ανάπτυξης.
Από τη νομοθεσία περί προστασίας προσωπικών δεδομένων οι δανειστές υποχρεούνται :
Να ενημερώνουν εγγράφως τον οφειλέτη για τη διαβίβαση των δεδομένων του στην εισπρακτική (άρθρο 11 § 3 Ν. 2472/1997 σε συνδυασμό με άρθρο 4 § 4 Ν. 3758/2009).
Να παρέχουν στην εισπρακτική μόνο τα αναγκαία για την επικοινωνία στοιχεία των οφειλετών (άρθρο 4 § 4, 8 § 2 Ν. 3758/2009).
Ως υπεύθυνοι επεξεργασίας του σχετικού αρχείου καταγεγραμμένων συνομιλιών να γνωστοποιούν την σύστασή του στην ΑΠΔΠΧ και να λαμβάνουν τα κατάλληλα οργανωτικά και τεχνικά μέτρα ασφαλείας (άρθρο 10 § 3 του Ν. 2472/1997 σε συνδυασμό με άρθρο 10 Ν. 3758/2009).
Προστασία Οφειλετών & Κυρώσεις με βάση τον Ν. 3758/2009
Οποιοσδήποτε οφειλέτης που πέσει θύμα παράβασης του Ν. 3758/2009 μπορεί να αιτηθεί από την εισπρακτική εταιρεία το αρχείο της τηλεφωνικής του συνομιλίας και στη συνέχεια να προσφύγει, καταγγέλλοντας το γεγονός, στην Γενική Γραμματεία Καταναλωτή (ΓΓΚ). Η προσφυγή στην ΓΓΚ είναι ένα ιδιαίτερα αποτελεσματικό μέσο προστασίας, καθώς εκθέτει τις εισπρακτικές εταιρείες σε σοβαρούς κινδύνους για την απειλή προστίμων, αναστολή λειτουργίας ή μέχρι και οριστική διαγραφή από το σχετικό μητρώο της ΓΓΚ.
Συγκεκριμένα, με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο από πέντε χιλιάδες (5.000) έως πεντακόσιες χιλιάδες (500.000) ευρώ σε βάρος των εισπρακτικών εταιρειών αλλά, σε ορισμένες περιπτώσεις, και των δανειστών, που παραβαίνουν τις διατάξεις του Ν. 3758/2009. Σε περίπτωση υποτροπής το ανώτατο όριο προστίμου διπλασιάζεται και ο Υπουργός Ανάπτυξης μπορεί να διατάξει και την προσωρινή διαγραφή της εταιρείας από το Μητρώο για χρονικό διάστημα από ένα (1) έως έξι (6) μήνες και, σε περίπτωση περαιτέρω υποτροπής, την οριστική διαγραφή της εταιρείας (άρθρο 10 του νόμου).
Σε περίπτωση που από τις παραβάσεις του Ν. 3758/2009 έχει προκληθεί περιουσιακή ζημία ή, συχνότερα, ηθική βλάβη στον οφειλέτη, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις προσβολής της προσωπικότητάς του ή μείωσής του ενώπιον τρίτων, είναι δυνατή η επιδίωξη αποζημίωσης στα δικαστήρια τόσο από την εισπρακτική όσο και από τον δανειστή (57 επ. και 914 επ. ΑΚ).
Προστασία Οφειλετών & Κυρώσεις με βάση τη Νομοθεσία περί Προσωπικών Δεδομένων
Όπως αναφέρθηκε, κάθε οφειλέτης θα πρέπει να ενημερώνεται γραπτώς για την διαβίβαση των προσωπικών του δεδομένων σε εισπρακτική εταιρεία, προτού δεχθεί σχετική ενημέρωση από αυτή. Δεύτερον και σε περίπτωση καταγραφής της τηλεφωνικής κλήσης ο οφειλέτης θα πρέπει κατά την έναρξή της να ενημερώνεται και έχει το δικαίωμα να αρνείται τη διεξαγωγή της.
Σε περίπτωση παραβίασης των παραπάνω ο εκάστοτε οφειλέτης δύναται να καταθέσει προσφυγή στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ), καταγγέλλοντας το γεγονός, αλλά και να στραφεί δικαστικά τόσο κατά του δανειστή του όσο και κατά της εισπρακτικής, ζητώντας χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης με βάση το άρθρο 23 Ν. 2472/1997 (βλ. ΕφΑθ 2887/2010).
Νομική Συμβουλή : Αν δεχτείτε ενημέρωση από εισπρακτική εταιρεία, ζητάτε πάντα τα στοιχεία του υπαλλήλου και της εισπρακτικής και στη συνέχεια αιτηθείτε γραπτώς το περιεχόμενο της τηλεφωνικής σας συνομιλίας. Αν η όχλησή σας γίνει δίχως προηγουμένως να έχετε ενημερωθεί σχετικά από τον δανειστή σας, προβείτε σε προσφυγή στην ΑΠΔΠΧ και στραφείτε δικαστικά κατά και των δύο, ζητώντας αποζημίωση. Αν δεχτείτε ενημέρωση από εισπρακτική εταιρεία κατά παράβαση του Ν. 3758/2009, προβείτε σε καταγγελία στην ΓΓΚ και στραφείτε δικαστικά κατά της εισπρακτικής αλλά και του δανειστή σας, ζητώντας αποζημίωση.
http://www.lawandtech.eu
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλώ σχολιάστε κόσμια